Studijski program Procesno i okolinsko inžinjerstvo

  • šta se izučava?
  • Ishodi
  • Metode
  • Mogućnosti zapošljavanja

Prvi ciklus

Osposobljavanje nasih inžinjera započinje kroz prvi ciklus studija sticanjem znanja iz fundamentalnih inžinjerskih disciplina poput matematike, fizike, programiranja, mehanike, termodinamike, mehanike fluida, prenosa toplote i mase na prve dvije godine. U nastavku studija, kroz kurseve ponudene na trecoj godini studenti se upoznaju sa oblastima koje obuhvataju procese zasnovane na mehaničkim, toplotnim i drugim vidovima separacije, osnovnim principima automatskog upravljanja, metodama prikupljanja, analize i interpretacije podataka prikupljenih eksperimentalnim i/ili numeričim simuliranjem procesa, opreme i dijelova opreme, projektovanju i analizi izvodljivosti obnovljivih izvora energije, metodama procjene uticaja proizvodnih procesa i izvora energije na okoliš itd. Kroz odabir izbornih predmeta mogu se detaljnije upoznati sa uzim specijalističkim područjima procesne tehnike i okolinsko inžinjerstva.

Drugi ciklus

Drugi ciklus studija traje četiri semestra kroz koje studenti produbljuju znanja i stiču vjestine interpretiranja rezultata proračuna jednostavnih i kompleksnih inzenjerskih problema iz strujanja fluida, uz primjenu metoda numeričke analize modeliranjem, simuliranjem i optimiziranjem procesne opreme i sistema u kojima strujanje fluida, prenos toplote i transportni fenomeni zahtijevaju detaljnu inžinjersku analizu, kao i analizu i unapredenje resursne efikasnosti, procjenu uticaja na okolinu i planiranje i analiza primjene obnovljivih izvora energije i okolinskih tehnologija koje obuhvataju procese i postrojenja za koristenje obnovljivih izvora energije, prečišćavanje industrijskih gasova i voda, čiste i efikasne tehnologije, pripremu vode, zaštitu okoliša i prečišćavanje voda, zraka i tla, analizama uticaja procesa i proizvoda u zivotnom ciklusu, procjenama uticaja planiranih procesa i postrojenja na okoliš itd.

Mašinski inžinjer procesnog i okolinskog inžinjerstva ovladanim teorijskim i praktičnim znanjima, savremenim pristupom i metodama rjesavanja problema teorije i prakse, osposobljen je da započne i uspjesno gradi profesionalnu karijeru, kao i da dalje prosiruje i produbljuje svoja znanja i stiče vise kvalifikacije - doktora tehničkih nauka.

Prvi ciklus

Nositelj zvanja je osposobljen za primjenu osnovnih teorijskih i praktičnih znanja i savremenih metoda potrebnih za izradu materijalnog i energetskog bilansa za jednostavne dijagrame tokova, proračun i analizu elemenata procesnih postrojenja, izbor procesne opreme, proračun i izbor pumpi, kompresora i ventilatora, kao i njihovog upravljanja i odrzavanja, proračun elemenata hidrauličkog i pneumatskog transporta, toplotni i hidraulicči proračun i analizu mehaničkih naprezanja izmjenjivača toplote, pravilan izbor toplotnih aparata, osnovna energetsko-procesna mjerenja i analize, prepoznavanje i analizu utjecaja i rizika industrijske proizvodnje na okoliš, kao i izbor mjera sprječavanja i minimizacije utjecaja, analizu i tumačenje rezultata mjerenja emisija i kvaliteta zraka, kao i analizu utjecaja pojedinih vrsta izvora emisije na kvalitetu zraka, izbor pogodnih tehničkih i tehnoloskih rjesenja za tretman i upotrebu otpada, prikupljanje i tumačenje podatka o potencijalima, prednostima i nedostacima pojedinih obnovljivih izvora energije, analizu i interpretaciju relevantnih podataka vezanih za ključne indikatore odrzivosti koristenja energije na lokalnom nivou.

Drugi ciklus

Nositelj zvanja je osposobljen da koristi tehnoloske metode u rjesavanju problema u industrijskim operacijama i vrsi izbor opreme za prijenos mase i toplote u industriji te primjeni visefazne tokove u procesnoj industriji i okolinskom inžinjerstvu, rijesi kompleksne zadatke iz oblasti hladenja i toplotnih pumpi, dimenzionira toplotne aparate. Stekao je znanja potrebna za proračun elemenata sistema transporta usitnjenog materijala fluidom (plin ili tečnost) kao i elemente razdvajanja i otprasivanja, te projektiranja sistema otprasivanja. Osposobljen je da modelira, simulira i optimizira siri opseg elemenata, uredaja i sistema u kojima strujanje fluida, prenos toplote i transportni fenomeni zahtijevaju detaljnu inžinjersku analizu, analizira, rijesi i vrednuje rezultate proračuna jednostavnih i kompleksnih inzenjerskih problema iz strujanja fluida, uz primjenu metoda numeričke analize. U stanju je da izvrsi izbor najboljih raspolozivih tehnika prevencije i minimizacije onečisčenja i poboljsanja resursne efikasnosti u industriji, koristi alate za analizu materijalnih tokova u procesu industrijske proizvodnje i u zivotnom ciklusu proizvoda, kao i alate za mjerenje i usporedivanje nivoa odrzivosti, izvrsi izbor tehnika za pročišćavanje otpadnih voda, gasova i čestica. Osposobljen je da koristi mjerne instrumente u procesnoj tehnici i energetici za mjerenje procesnih i okolinskih parametara. Osposobljen je da projektira postrojenja za proizvodnju energije iz obnovljivih izvora (energija vodnih tokova, sunca, vjetra, biomase, bioplina, geotermalna energija, hibridni sistemi), izvrsi tehničku, ekonomsku i okolinsku evaluaciju tih projekata.

Nositelj zvanja je ovladao vještinama i metodama samostalnog istrazivačkog rada, definiranja obuhvata istrazivanja i samostalnog provodenja istrazivanja primjenom adekvatnih metoda istrazivanja. Stečenim kompetencijama nositelj zvanja je sposoban za kritičku analizu, vrednovanje i sintezu novih i slozenih ideja te moze u vezi sa svojim područjem stečenog znanja komunicirati s kolegama, sirom naučnom zajednicom i drustvom.

U nastavnom procesu primjenjuju se savremene metode učenja. Teoretski dio nastave se izvodi kroz interaktivna predavanja pomocu savremenih učila. Putem fakultetske internetske platforme svim studentima je obezbjeden besplatan pristup udzbenicima nasih profesora kao i svjetski priznatih profesora.

Kroz praktične radove studenti primjenjuju teoretska znanja na praktičnim primjerima projektovanja različitih procesa u industriji, obnovljivih izvora energije, tehnologija za prečišćavanje itd. U nasim laboratorijama se izvodi praktični dio nastave gdje studenti vrse mjerenja protoka, temperature, pritiska, brzine fluida, zatim prate masene i energetske tokove. Vrsi se obuka za mjerenje emisija zagadujucih materija i efikasnosti uredaja za proizvodnju energije kao sto su solarne elektrane, solarni termalni kolektori, kotlovi na biomasu itd.

U praktičnom dijelu nastave koriste se metode analize slučaja gdje se biraju primjeri iz kojih se mogu steci praktična znanja i vjestine projektovanja, izgradnje i vodenja procesa.

Jedan dio nastave se odvija u saradnji sa kompanijama. Katedra ima dugu tradiciju saradnje sa velikim brojem kompanija u kojem se odvija studentska praksa. Tokom studentske prakse studenti borave odredene broj sati (20 do 30 sati u jednom semestru) u kompanijama učestvujuci u realnim projektima. Jedan dio studenta kroz stručnu praksu definise temu zavrsnog rada koju uradi kao dio projektnog tima kompanije u kojoj je radena stručna praksa.

Najmanje jednom u toku semestra se organizuje posjeta interesantnim kompanijama u kojima se studenti upoznaju sa organizacijom proizvodnje, pracenjem procesnih parametara i uticaja na okoliš.

Naši studenti zavrsnog semestra drugog ciklusa imaju priliku da borave na univerzitetima u Evropskoj uniji gdje se ukljucuju u stručne i istrazivačke projekte. Troskovi odlaska i boravka na tim univerzitetima su pokriveni iz fondova Evropske unije.

Studenti koji zavrse studijski program Procesno i okolinsko inžinjerstvo i na taj način steknu zvanje mastera mašinstva (diplomiranog inžinjera mašinstva) imaju širok spektar mogucnosti za zaposlenje. Prema evidencijama biroa za zapošljavanje, naši inžinjeri vrlo brzo pronalaze poslove u struci, svega nekoliko mjeseci nakon zavrsetka studija. Naši inžinjeri se zapošljavaju u privatnim kompanijama, ali i u javnim organizacijama kao što su ministarstva, gradovi, opcine, te u istrazivačkim centrima. Naši inžinjeri rade na pozicijama projektanata, menadzera za upravljanje energijom, upravljanje kvalitetom procesa, upravljanje zaštitom okoliša itd.

Stečena znanja, vjestine i kompetencije nalaze primjenu u različitim kompanijama u brojnim sektorima. Primjeri kompanija gdje se nasi inžinjeri zaposljavaju su:

  • cementna industrija,
  • prehrambena industrija (hljeb, tjestenine, prerada i konzervisanje voća, povrća, mesa, ribe, mlijeka, sećera), industrija pića (alkoholna i bezalkoholna pića),
  • farmaceutska industrija (proizvodnja farmaceutskih sirovina i lijekova),
  • industrija celuloze i papira,
  • proizvodnja gradjevinskog materijala (proizvodnja crijepa, blokova, stakla, porculana, keramike, azbestnih i grafitnih proizvoda, itd.),
  • naftna i petrohemijska industrija (proizvodnja derivata i drugih proizvoda na bazi nafte, prerada prirodnog gasa),
  • drvno-preradjivačka industrija (proizvodnja namještaja, iskorištavanje drvnog otpada itd.),
  • crna i obojena metalurgija (proizvodnja gvozdja, čelika i ferolegura, bakra, olova, cinka, aluminijuma, itd.).

Pored navedenih industrija, naši inžinjeri rade u projektantskim i konsultantskim kompanijama koje se bave obnovljivim izvorima energije (energija vjetra, solarna energija, biomasa, geotermalna energija, energija vodnih tokova itd.) gdje projektuju sisteme za proizvodnju energije. U konsultantskim kompanijama rade na izradi energetskih audita, studija izvodljivosti primjene obnovljivih izvora energije, izgradnje infrastrukture kao sto su vodovodi, daljinska grijanja, deponije komunalnog otpada itd. U ministarstvima, gradovima, opcinama i drugim drzavnim organizacijama nasi studenti obavljaju poslove koji su vezani za upravljanje energijom (izrada strategija, akcionih planova, modela podsticaja za obnovljive izvore energije i energetsku efikasnost itd.), infrastrukturom (daljinska grijanja, vodovodi, prikupljanje i deponovanje komunalnog otpada), te zaštitom okoliša (na primjer upravljanje kvalitetom zraka - mjerenje i analiza rezultata).